O le puipuia o pi mai vaila'au fa'ato'aga fa'ato'a faigofie ona o le fa'amatu'u mai e le Oregon State University o se telefoni feavea'i e mafai ona fa'aoga e faifa'ato'aga ma faifa'ato'aga e fa'afeso'ota'i ai se lomiga pe a latou i fafo i le fanua.
O lo'o fa'atasi le telefoni feavea'i OSU Extension's 2013 lomiga, Auala e Fa'aitiitia ai le Oona Pipi mai vailaau fa'ala'ala, PNW 591.
Ua mafai nei e le au faifaato'aga ma le au fai lagomeli ona fa'afeso'ota'i mamao atu laulau a le fa'asalalauga i luga o latou telefoni po'o tablets. O le ta'iala ta'uta'ua o lo'o lisiina ai 150 insecticides, fungicides, miticides, slug killers ma fa'alavelave tuputupu a'e—o mea uma ia ua mafai nei ona su'eina i igoa tau fefa'ataua'iga po'o igoa vaila'au i le app fou.
"O se lalolagi atamai," o le tala lea a le tusitala taʻitaʻi o le lomiga, Ramesh Sagili, o se tagata su'esu'e i le entomologist ma le Extension bee i le Iunivesite a le Setete o Oregon Kolisi o Faʻasaienisi Faʻatoʻaga.
"O matou paaga na talosaga mo se app e o faatasi ma lenei lomiga, ma ua latou matua fiafia ona ua maua nei."
"Faʻafefea ona Faʻaitiitia le Oona Pi" na muamua lomia i le 2006. Na faʻalauteleina i le 2013 e le tusitala. Luisa Hooven, ose foma'i fa'ama'i ma le pi i le Kolisi o Fa'asaienisi Fa'ato'aga, fa'atasi ai ma se fa'afouga tele o fa'amatalaga fa'atosina.
“Sa matou vaavaai i fua o faatoaga o loo ola i Matu i Sisifo,” o lana tala lea, “ona sosoo ai lea ma oloa uma e ono faaaogaina pe a fuga mai le faatoaga—o le taimi lena o le a taumamafa ai pi. O vailaʻau na na matou faʻapipiʻiina."
O oloa e fa'avasegaina i ni vasega se tolu: sili ona o'ona, o'ona ma "leai se fa'amatalaga fa'aeteete i luga o igoa." O faʻatulagaga e faʻavae i luga o faʻasalalauga ma tapulaʻa e manaʻomia e le Ofisa o Puipuiga o le Siosiomaga ma lisiina i luga o igoa o oloa, o le tala lea a Hooven.
E le gata i lea, o lo'o fa'atatauina e le ta'iala le “o'ona totoe” mo le tele o oloa—o lona uiga, o le a le umi e tumau ai pea a'afiaga leaga i le si'osi'omaga. O lena fa'amatalaga, e le'o mana'omia e le EPA ma e ono i ai pe leai fo'i i luga o le fa'ailoga, na maua mai i le su'esu'ega tele a Hooven e ala i pepa o su'esu'ega a le EPA ma tusitusiga o le toxicology.
"Sa i ai ni faʻamatalaga e uiga i mea oona totoe i le lomiga talu ai," o lana tala lea. "Na matou faʻalauteleina le numera o oloa i le tele o mea, o lea na matou aofia ai faʻamatalaga oona o totoe mo na oloa e iloa ai, ma matou faʻafouina faʻamatalaga mo oloa ua uma ona lisiina."
Ua fautuaina e le ta'iala faiga sili ona lelei mo le fa'atonutonuina o le fa'aogaina o vaila'au e puipuia ai ituaiga pi uma—e le gata o pi meli (Apis mellifera), ae pi mason (Osmia lignaria), pi alkali (Nomia melanderi) ma pi e tipi lau alfalfa (Megachile rotundata). O nei ituaiga lagomeli o loʻo pulea foi e avea ma faʻatoʻaga pollinators.
O lo'o fa'ailoa mai ai fo'i le puipuia o meaola fa'alenu'u e nonofo i le eleele e pei o pi maukeni, pi umi-suu, pi afu, pi eli ma pi.
“O vailaau e tineia ai manu faalafua o le a aafia ai nei ituaiga e ese mai nai lo lagomeli po o isi ituaiga e pulea,” o le tala lea a Hooven, “ona e eseese a latou masaniga o le olaga ma e iai i taimi eseese.”
O faʻatoaga i le Talafatai i Sisifo e matua faʻalagolago lava i iniseti pollinating, o le tala lea a Sagili, o ia na tusia pe faʻatasi. e fa isi lomiga Fa'aopoopo i luga o pi meli.
“O fa’ato’aga i le Midwest, e pei o sana ma soya, e le mana’omia ni iniseti mo le fa’aliga,” o lana tala lea. “Ae o a tatou fa’ato’aga ‘ese’ese, ae maise o tatou fuala’au ‘aina, vine ma fua o fuala’au, e matua’i mana’omia lava.”
O lo'o fa'atautaia e le au fa'amanu o le lagomeli o Oregon pe tusa ma le 70,000 fa'atauga meli fa'apisinisi, o lana tala lea. E 50 fuala'au fa'ato'aga a Oregon e fa'aputuina e pi, e aofia ai le blueberries, cherries, pears, apples, clover, meadowfoam ma fatu fualaau faisua. Ua fa'atatau e Sagili le tau o nei fa'ato'aga e silia ma le afa piliona tala i tausaga ta'itasi.
O le puipuiga sili mo pi, na ia fai mai ai, e amata i fesootaiga lelei i le va o le fai togalaau ma le tausi lagomeli.
“O le faaaogaina o vailaau e tineia ai manu faalafua ma le puipuiga o le pi e le tuueseeseina,” o lana faaaliga lea. “O lo'o i ai se auala paleni e pulea ai fa'ama'i fa'ama'i ma puipuia pi, e lua. Matou te mananaʻo ia avea lenei taʻiala ma meafaigaluega aoga mo le au faifaatoʻaga ma le au fai manu pi e fai faʻatasi ai faʻaiuga faʻamaonia."
O lo'o maua le lomiga ma le app o lo'o fa'atasi mai OSU Fa'aopoopo ma Fale Fa'ata'ita'i Feso'ota'iga (EESC). O lo'o i ai se su'esu'ega a tagata fa'aoga, ma e talosagaina tagata fa'aoga e fa'atumu e ta'ita'ia ai le EESC i fa'aleleia atili o le app.
"Faʻafefea ona Faʻaitiitia le Oona Pi" na gaosia faʻatasi e le OSU, le Iunivesite o Idaho ma le Washington State University. O lona tau na fa'amauina e asosi tausi lagomeli i Oregon, Idaho, Uosigitone, ma Kalefonia, ma le Matagaluega o Fa'ato'aga a Oregon.
- Gail Wells, Iunivesite a le Setete o Oregon
Punavai: Oregon State University