O se poloketi o le seleseleina o asparagus robotic e taitaia e le au faifaatoʻaga ma lagolagoina e le malo ua sauni e toe faʻaleleia le pisinisi asparagus a Niu Sila e ala i le faʻaitiitia o luitau o loʻo faʻaauau pea.
Le Fono Asparagus Niu Sila (NZAC) ma Tauranga-based Robotics Plus o le a galulue fa'atasi ma Niu Sila le au faifa'ato'aga asparagus e atia'e se fa'atauga tuto'atasi fa'atauva'a fa'atauva'a tuto'atasi i le lalolagi e fesoasoani e foia le utiuti o tagata faigaluega i le alamanuia ma lagolago ai le au faifa'ato'aga ina ia fa'atau atu i maketi e fa'atau atu i fafo.
E $2.6 miliona le sao o le tupe a le Malo i le poloketi e $5.83 miliona.
"Matou te matua fiafia lava e faʻagasolo lenei poloketi ona e le lava a matou tagata e faia le galuega," o le tala lea a Sam Rainey, Mangaweka asparagus grower ma le NZAC chair, i se tala fou. "O le seleselega robot o le a avea ma suiga o taaloga mo le alamanuia asparagus lea o loʻo faʻalagolago nei i le pikiina o asparagus i lima, o se galuega faigata. Ole averesi ole tagata piki e savali ile 10 kilomita ile aso, e matua faigata lava ona faatosina tagata e fai le galuega.
"O le i ai o le tomai e maua ai se faʻatau faʻatau faʻatau pisinisi o le a tele foi se auala e fesoasoani ai i le puleaina o tau, faʻamautinoa e mafai ona faʻaauau pea ona tuʻuina le asparagus fou i le lotoifale i luga oa tatou ipu."
Steve Saunders, Pule Sili o Robotics Plus, fai mai o le a faʻaitiitia ai le faʻalavelave o tagata faigaluega, faʻaitiitia ma faʻamautu tau, ma faʻatagaina le asparagus Niu Sila e maua se ofo faʻatauvaʻa i maketi tau faʻatau atu.
“Matou te fiafia e galulue faatasi ma le au faifaatoʻaga ma le New Zealand Asparagus Council ina ia mautinoa matou te atiaʻe se vaifofo e foʻia ai luʻitau ma fausia se lumanaʻi lelei mo le alamanuia asparagus. Ose galuega fa'akomepiuta lelei e pei o le asparagus lanu meamata e fa'aoga i masini a'o tuputupu a'e i luga a'e o le eleele. E le gata i lea, e suitulaga i se galuega faigata faʻaletino e naʻo se faʻamalama puʻupuʻu o galuega e tauivi ai le au faifaatoʻaga e faatosina mai ai tagata faigaluega," o le tala lea a Saunders.
O le poloketi o lo'o fausia i luga o se fa'ata'ita'iga ropota selesele na fausia e le au su'esu'e a le Iunivesite o Waikato ma le Robotics Plus. I le lua vaitau ua tuana'i, ua lagolagoina e le Robotics Plus le poloketi a le Iunivesite o Waikato mo le fa'ata'ita'iina o le asparagus harvester project na ta'ita'ia e Shen Hin Lim, le faia'oga sinia i le mechatronics ma le inisinia fa'ainisinia ma e tele lava ina fesoasoani i le Ph.D. tamaititi aoga Matthew Peebles ma robotics engineer Josh Barnett, ma fa'atonu e le polofesa Mike Duke.
O le uluaʻi faʻataʻitaʻiga robotic asparagus harvester na faʻaalia i Kalefonia i le 2019, ma le faʻataʻitaʻiga lona lua na faʻataʻitaʻiina i Waikato i le tausaga talu ai. Na lagolagoina e le Matagaluega o Pisinisi, Fa'afouina ma Galuega (MBIE) le polokalame su'esu'e a le Iunivesite o Waikato, ma sa lagolagoina e Callaghan Innovation le PhD fellowship, fa'ata'ita'iga ma fa'ata'ita'iga.
"O nei uluaʻi faʻataʻitaʻiga ua tuʻuina atu ai le Robotics Plus ni faʻamatalaga sili i le fatuina o se isi augatupulaga faʻapisinisi-le seleseleina asparagus ma ua fesoasoani e faʻateleina le fiafia mai le alamanuia asparagus," o le tala lea a Saunders. “Faatasi ai ma le lagolagosua a le Matagaluega o Alamanuia Tulaga Muamua, o loo faafoeina le SFF Futures fund, Niu Sila Asparagus Council, ma le lagolago faifaipea mai le Iunivesite o Waikato ma isi paaga, o le a matou tuuina atu le masini i le alamanuia asparagus i se taimi e matua manaomia ai lava. tumau le gafataulimaina ma tausisia manaoga o tagata faatau mo fualaʻau fou."
O le faʻalauteleina o le poloketi i se faʻatau asparagus e maua faʻapisinisi o le a fesoasoani i le faʻateleina o tupe maua a le au faifaatoʻaga ma auina atu i fafo, o le tala lea a Geoff Lewis o Tendertips. “Ae ui i lea, e le na o le pikiina e taua; o isi mea uma e mafai e lenei tekinolosi ona aumaia i le alamanuia, e pei o faʻamaumauga o fua ma faʻaopoopoga e ono mafai e pei o le faʻapipiʻiina ma e oʻo lava i le veleina o vao."
Ole New Zealand Asparagus Council ole a atia'e se fuafuaga malosi tau maketi mo le auina atu i fafo. NZAC Business Manager Karen Orr, fai mai. “E tatau ona mafai e le pisinisi asparagus Niu Sila ona auina atu i fafo nisi o a latou faaeleeleaga i le vaitau maualuga i le faaiuga o Oketopa ma Novema. O le mafai ona fa'atauina atu fa'ato'aga fa'ato'aga e taua tele mo tupe maua a le au faifa'ato'aga, ma le lumana'i o le fa'atupuina o asparagus i totonu o le atunu'u. I le avea ai ma vaega o lenei poloketi, o le a matou faia se fa'atauga tulaga ese mo Niu Sila o lo'o totoina asparagus i fafo e maua ai tupe maua mai fafo mo le atunu'u.
“O le afa o le tau o le gaosiga o asparagus o le faigaluega. Sa tele a matou oloa auina atu i fafo o asparagus i le 80s ma le 90s, ae ua faaitiitia i le toetoe lava leai ni oloa auina atu i fafo ona o le siitia o tau, aemaise lava mo tagata faigaluega. E le'i i ai se tupe fa'afaigaluega i le lumana'i o le alamanuia ona ua fa'aitiitia tupe maua a le au faifa'ato'aga.
“O le mafuaaga lena na matou faaigoaina ai lenei poloketi 'Asparagus Future' - aua o lenei poloketi o lo tatou lumanaʻi. Matou te fesoasoani i le au faifaatoʻaga e galulue faʻatasi ma le Robotics Plus ma le MPI e fausia se auala i le lumanaʻi ma lenei poloketi faʻatautaia tutoʻatasi.''
O le asparagus fou e sili atu i le 74% o le maketi i le lalolagi atoa ma o loʻo i ai le fua faatatau o le tuputupu aʻe faaletausaga o le 3.1%. Ole fuala'au fa'ato'aga fa'ato'aga e sili ona vave fa'atupuina i Amerika i Matu, fa'atasi ai ma fa'ata'ita'iga o lo'o valoia le tau o maketi fou e latalata ile US$30 piliona ile 2027.