#La'auLa'au #EuropeanPatents #Biodiversity #FoodSecurity #PlantBreeds #TraditionalBreeders #EuropeanPatentOffice #PatentLaw #Innovation #Faatoaga Mauaina #NoPatentsOnSeeds
Su'esu'ega lata mai na faia e le No Patents on Seeds! ua fa'ailoa mai e sili atu i le tasi le afe ituaiga o la'au fa'atupu masani ua pa'u i lalo o le aafiaga o pateni a Europa, e ui lava i le tulafono pateni a Europa o lo'o fa'asa manino ai pateni i ituaiga o la'au. O lenei atinaʻe mataʻutia ua tele lava ina le iloa e tagata lautele, o loʻo faʻaalia ai se faʻalavelave ogaoga mo le faʻaogaina o laʻau a Europa ma lamatia ai le saʻolotoga o gaioiga mo faifaatoʻaga masani. O a'afiaga o lea fa'atupu e mafai ona iai ni a'afiaga tele mo meaola eseese ma le saogalemu o mea'ai. Leai Pateni i Fatu! e mana'omia le vave faia o faiga fa'apolokiki e fo'ia ai lenei fa'afitauli ma taofia ai kamupani tetele mai le fa'apulepuleina o mea tau kenera.
E tusa ai ma le No Patents on Seeds!, o loʻo faʻatupulaʻia le aofaʻi o ituaiga o laʻau fou e ulufale atu i le maketi ma o loʻo ufiufiina e pateni. O le tele o nei ituaiga e masani ona fa'atupuina e o'o lava i fa'atonuga i le tele o pateni, o lo'o fa'ailoa mai ai le fa'atupula'ia o le fa'atupuina o le pateni o mea tau kenera. O lenei tulaga ua tula'i mai ai popolega i le avanoa ma le maua o mea tau fa'ato'aga mo le au faifa'ato'aga masani, e ono fa'atapula'a ai lo latou gafatia e fa'afouina ma fa'afetaui i suiga o mana'oga fa'ato'aga.
O le Ofisa o Pateni Europa (EPO), na faavaeina i le limasefulu tausaga talu ai, o loʻo feagai ma faitioga ona o ana faʻaiʻuga e feteenaʻi ma le faʻavae faaletulafono na faʻatulagaina e le European Patent Convention (EPC), lea e faʻasaina manino ai pateni i luga o ituaiga masani. E ui ina fa'atagaina e le EU fa'atonuga (98/44) pateni i mea fa'apitoa fa'apitoa e pei o la'au transgenic, o le fa'aliliuga a le EPO o le tulafono pateni ua mafua ai le fa'alavelave fa'afuase'i o le pateniina o ituaiga fa'atupu masani. Leai Pateni i Fatu! una'ia le EPO e fa'asa'o lenei fa'afitauli ma fa'afetaui ana gaioiga ma tulafono pateni a Europa e puipuia ai le sa'olotoga o faifa'ato'aga e fa'agaioia.
O iʻuga o lenei faiga mataʻutia e matuā mamao lava. O le au faifaato'aga fa'aleaganu'u, o lo'o tausia le fa'atupuina o la'au eseese mo augatupulaga, ua feagai nei ma le fa'ai'uga o lo latou sa'olotoga e fa'agaioi ai. Afai e fa'aauau pea ona fa'atagaina pateni i ituaiga o la'au fa'atupu masani, e ono fa'alavelaveina le fa'afouga ma fa'alavelave ai le atina'eina o ituaiga fou e fa'afetaui i tulaga eseese o le tuputupu a'e ma suiga o lu'itau o le si'osi'omaga. O lenei mea, e mafai ona i ai ni a'afiaga ogaoga mo le saogalemu o mea'ai i le lumana'i ma le fa'atumauina o fa'ato'aga.
Leai Pateni i Fatu! o loʻo faʻamamafaina le manaʻoga mo le Pulega o le EPO, e aofia ai sui mai le 39 setete o konekarate, e faia se gaioiga faʻapitoa e foia ai lenei faʻafitauli. O le faʻamatalaga saʻo o le tulafono, e pei ona faʻamatalaina i le European Patent Convention, e tatau ona faʻaaogaina e puipuia ai le polokaina o mea fou i le faʻatupuina o laʻau masani ma puipuia ai le saogalemu o meaʻai i le lumanaʻi. O loʻo taʻua e le faʻalapotopotoga le faʻaaogaina talu ai nei o se tulafono pateni a le atunuʻu i Austria, faʻasaina manino pateni i luga o le faʻaleleia masani, o se laasaga lelei e mafai ona avea ma faʻataʻitaʻiga mo isi atunuu e mulimuli ai.
E le gata i lea, e leai ni pateni i luga o fatu! valaau mo le EU ina ia auai malosi i le foia o lenei mataupu. O le iugafono a le palemene a Dutch e laulauina le talanoaga o pateni i fatu i le Fono a Minisita a le EU mo Faatoaga o loʻo faʻamaonia ai le manaʻomia o le galulue faʻatasi i le tulaga o le EU e puipuia ai le faʻaogaina o mea tau fatu ma faʻasaoina le faʻamaoni o le faiga faʻaleleia o laau a Europa.