O le vevela o le vevela na matou maua ai na mafua ai le thrips ma i se tulaga maualalo e lua vaʻaia apogaleveleve, TSSM (Tetranychus urticae) faitau aofaʻi vave i nisi o faʻatoʻaga fualaau faisua i Maryland.
O nei fa'ama'i fa'ama'i e fafaga e ala i le tu'iina o le vaega pito i fafo o le aano o la'au ma fa'asusu i fafo mea o lo'o i totonu o le sela, lea e i'u ai i le ma'ema'e, sesele lanu, po'o le siliva o lau lau (Fig.1). O le a matou talanoa tele e uiga i thrips i lenei taimi aʻo ou ufiufi TSSMs i se tala muamua. E masani ona fa'atasia le fagaina o mea'ai ma fasi lanu uliuli (thrips poop) (Fig. 1a), a'o pa'epa'e pe manino.
O nei fa'ama'i fa'ama'i e lua e mafai ona 'ese'ese ma ma'ila lau lau, fuga, ma fuala'au 'aina, ma fa'aleagaina vaega o la'au ma, i le tulaga o thrips, fa'ama'i pipisi o la'au. E tele ituaiga o fuala'au fuāla'au fa'ato'aga ma e sili ona taatele o le fuga i Sasa'e, Frankliniella tritici, Tapaa thrips Frankliniella fusca, Western flower thrips, F. occidentalis ma Onion thrips Thrips tabaci. O ituaiga mulimuli e tolu o i latou ia e sili atu ona fa'asalalauina fa'ama'i pipisi o tamato, TSWV.
O le fafagaina o le thrips e maua mai ai tali eseese o aano, e aofia ai ma'ila ma fa'aletonu le tuputupu a'e (ata. 2). O tama'ita'i o le tele o ituaiga e fafaga i la'au e tu'u a latou fuamoa e pei o fatuga'o i luga po'o totonu o aano o la'au (o le tu'uga mulimuli lea e le mafai ai ona maua fuamoa thrips i luga o la'au). E fo'i le thrips mai se fuamoa ma tutupu mai i ni vaega e lua o la'asaga ona sosoo ai lea ma vaega o le 'prepupa ma le pupa', a'o le'i avea ma tagata matua.
O mua'i ma'a'ai o le tele o ituaiga e to'ulu ifo i le palapala po'o lau lapisi e fa'aola. Thrips e tele augatupulaga (e oo atu i le valu) i le tausaga. Pe a mafanafana le tau, o le taamilosaga o le olaga atonu e puupuu i le 2 vaiaso.
Thrips thrips mo fualaau faisua e: fugala'au o tamato, pepa po'o le meleni e mafai ona talia le 5 thrips/fugala'au e leai ni fa'afitauli o le tuputupu a'e o fualaau 'aina. O fugala'au maukeni ma maukeni e mafai ona fa'apalepale i le 5-10 thrips/fugalaau e leai se a'afiaga i le lelei o fua. Tasi pe lua faʻaoga o se pyrethroid poʻo neonic poʻo spinosad (vaʻai 2020/2021 Fautuaga Gaosi La'au La'au Fa'atau Fa'atau ta'iala) fa'aoga ma lava le vai (60-80 gal/a, e tatau ona fa'amama mae'ae'a) e tatau ona pulea le tele o fa'ama'i pipisi.
Mo mite apogaleveleve e lua ua fa'aalia e le Agri-Mek i'uga lelei e tusa lava pe le'o lelei le fa'apipi'i. E tele isi vaila'au e pei o le Acramite o le a maua ai le pulea lelei o le TSSM ma e mafai ona maua i le ta'iala o fautuaga. Ia mautinoa e fa'aoga so'o se vaila'au pe a le ola pi i le fanua.
O nisi o le faitau aofa'i o thrips ma mites o lo'o i totonu o le fanua i le taimi nei atonu o le taunuuga o le totoina na mama ona afaina i nei meaola faalafua. O nei fa'ama'i e masani lava ona aofia ai mea e le'i matutua, e faigata ona va'ai po'o fuamoa e toetoe lava a le mafai ona maua pe a taoto i totonu o laulaau (thrips) pe na'o ni nai mea i le pito i lalo ole lau i totonu o va'a.
O suʻesuʻega na ou faʻatinoina e faʻaalia ai afai e te togafitia au faʻapipiʻi (aemaise tamato) i le 2 faʻaoga o se suauʻu suauʻu faʻatoʻaga (0.5-1% i le voluma) faʻatasi ai ma le talosaga muamua e oʻo mai i le 7-10 aso aʻo leʻi totoina ma le 2.nd o'o mai 1-2 aso (po'o fa'atonuga fa'ailoga) ae e te le'i alu i le fanua, e toetoe lava a mafai ona e fa'ate'aina so'o se thrips po'o ni fa'afitauli apogaleveleve lua va'aia na amata mai i au fa'atosina.
I le vaitau e sili atu i le 3-4 taimi e faʻafefe ai mo thrips poʻo lua vaʻavaʻa apogaleveleve i totonu o le fanua i luga o le 4-5-vaiaso ma le itiiti o le puleaina o le a oʻo atu ai i se faʻafitauli sili atu ona leaga. E mafua ona o le a matua fa'aitiitia ai fili fa'alenatura uma o fa'ama'i fa'ama'i, ae le o le thrips po'o le TSSM atonu na atia'e le tetee atu i vailaau fa'asaina. O le taimi lava e te fa'aogaina ai se iniseti po'o se miticide e tatau ona e iloilo pe fa'apefea ona aoga e ala i le toe su'esu'eina o le fanua i ni nai aso talu ona uma le talosaga. Afai o lo'o malosi pea fa'ama'i fa'ama'i e tatau ona e toe iloilo le mea na fa'aogaina ma pe fa'apefea ona fa'aoga.
Fa'afeso'ota'i lou faia'oga o le itumalo po'o le tagata poto fa'ato'aga mo se fesoasoani i le faia o le iloiloga.
- Jerry Brust, IPM Fualaau Fa'apitoa, Iunivesite o Maryland
Ata 2 i luga. Fa'aletonu laulaau pepa ona o le fafagaina o le thrips.